ಕನ್ನಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಖಾತೆಯ ಪವರ್ ಸಚಿವರ ಗಮನಕ್ಕೆ…

ಕನ್ನಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಖಾತೆಯ ಪವರ್ ಸಚಿವರ ಗಮನಕ್ಕೆ…

ನೂತನ ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಸರಕಾರದ ಮಂತ್ರಿಯೊಬ್ಬರು ತನಗೆ ನೀಡಿರುವ ಖಾತೆ ಬೇಡವೆಂದು ಕ್ಯಾತೆ ತೆಗಿದಿರುವ ಕತೆ ಜಗಜ್ಜಾಹೀರುಗೊಂಡಿದೆ. ಸಹಜವಾಗಿ ಅಧಿಕ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಆಮದಾನಿ
ಇರುವ ಖಾತೆಯೇ ಬೇಕೆಂಬುದು ವರಾತದ ಹಿಂದಿನ ಒಳಹೇತು. ಪುಣ್ಯಕ್ಕೆ ಆ ಮಂತ್ರಿ ಮಹೋದಯರಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಖಾತೆ ನೀಡಿಲ್ಲ ಎಂಬುದೇ ನನ್ನಂಥವರಿಗೆ ಸಣ್ಣ ಸಮಾಧಾನ.

ಅಷ್ಟಕ್ಕೂ ಹೊಸ ಸರ್ಕಾರಗಳು ರಚನೆಯಾಗುವಾಗ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ‌ ಖಾತೆಯ “ಮಂತ್ರಿಗಿರಿ” ಯಾರೂ ಬಯಸುವುದಿಲ್ಲ. ಇಲ್ಲವೇ ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಪೈಪೋಟಿ ಇರುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪವರ್ಫುಲ್ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳಿಗೆ ಅದು ಬೇಡದ ಇಲಾಖೆಯೇ ಆಗಿರ್ತದೆ. ಇದುವರೆಗೂ ಯಾರೊಬ್ಬರೂ ತನಗೆ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆಯೇ ಬೇಕೆಂದು ಬಯಸಿ, ಹಟ ಹಿಡಿದು ಮಂತ್ರಿಯಾದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಬಹುಪಾಲು ವೃತ್ತಿಪರ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳಿಗೆ ಅದು ಬೇಡವಾದ ಇಲಾಖೆ ಎನ್ನುವಂತಾಗಿದೆ. ಅಂತೆಯೇ ವರ್ಷದ ಹಿಂದಿದ್ದ ಮಂತ್ರಿಯೊಬ್ಬರು ಬೇರೊಂದು ಇಲಾಖೆಯೊಂದಿಗೆ ಈ ಇಲಾಖೆಯನ್ನು ವಿಲೀನಗೊಳಿಸುವ ಆಲೋಚನೆ ಮಾಡಿದ್ದರು.

ಹೀಗಾಗಿ ಕಾಟಾಚಾರಕ್ಕೆ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಬಂದವರಿಂದ ಈ ಇಲಾಖೆಗೆ ನ್ಯಾಯ ದೊರಕೀತಾದರೂ ಹೇಗೆ ? ಅಂತೆಯೇ ದೊಡ್ಡ ದೊಡ್ಡ ಬಜೆಟ್ಟಿನ, ಯಥೇಚ್ಛ ಪ್ರಮಾಣದ ಆಮದಾನಿ ಇರುವ ಇಲಾಖೆಯ ಮಂತ್ರಿ ಪದವಿ ಮೇಲೆಯೇ ಜೋತುಬೀಳುವ ಕಣ್ಣುಗಳು. ಊಟದ ಜತೆಗೆ ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿ ಸೈಡಿಗಿರಲಿ ಎಂಬಂತೆ ತಾಕತ್ತಿನ ಖಾತೆಗಳ ಜತೆಗೆ ಇದನ್ನು ನೆಂಚಿಗೆಗೆಂಬಂತೆ ಕನ್ನಡ-ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆಯ ಮಂತ್ರಿ ಪದವಿಯ ಬಳಕೆಯಾಗಿರುವುದೇ ಅಧಿಕ.

ಈ ಇಲಾಖೆಯಿಂದ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಸಿಗುವ ಬಹುದೊಡ್ಡ ನೆರವೆಂದರೆ ಕೆಲವು ಮಹತ್ತರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನೀಡುವುದಕ್ಕಾಗಿ, ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಿಷತ್ತು, ಪ್ರಾಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಅಕಾಡೆಮಿಗಳಿಗೆ ಸರಕಾರವು ನೀಡುವ ಹಣ ವಿತರಿಸುವ ಅಂಚೆ ಕಚೇರಿಯ ಬಟವಾಡೆ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಎಂಬಂತಾಗಿದೆ. ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ಬಡ ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ಮಾಸಾಶನ ಮಂಜೂರು ಮಾಡಲು ಬೇಕಾಗುವಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಇಲಾಖೆಯ ಬಳಕೆ ಎನ್ನುವುದು ವಾಜಿಮಿ.

ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ನಕಲಿ ಸಂಘ, ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ, ಅಪಾತ್ರರಿಗೆ ಅನುದಾನ ಬಿಡುಗಡೆ. ತನ್ಮೂಲಕ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಆರೋಪಗಳು ಕೇಳಿ ಬರುವುದುಂಟು. ಹಾಗೊಂದು ವೇಳೆ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆ ಇರದೇ ಹೋಗಿದ್ರೇ ಏನಾಗುತಿತ್ತು? ಪ್ರಾಮಾಣಿಕವಾಗಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಬದುಕುತ್ತಿರುವ ಸಂಘ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೇ.? ಸೋಳಾಣೆಗೂ ಇರುತ್ತವೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಇವತ್ತಿಗೂ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕತೆಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಘ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಇಲಾಖೆಯೇ ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಅನುದಾನ ನೀಡಿದ ನಿದರ್ಶನಗಳಿಲ್ಲ. ಅರ್ಜಿ ಹಾಕಿ ಅಲೆದಾಡಿದರೂ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕರಿಗೆ ಅನುದಾನ ಸಿಗುವುದೇ ದುಸ್ತರ. ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ಕನ್ನಡದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಬದುಕಿಗೆ ಏನಾದರೂ ಒಳ್ಳೆಯದನ್ನು ಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶವಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾಗಿ ಇಂಥದನ್ನೇ ಮಾಡಬೇಕೆಂದು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ.

ಇಲ್ಲೊಂದು ಸಣ್ಣ ನಿದರ್ಶನ ಹೇಳುವೆ. ಈಗ್ಗೆ ನಾಕೈದು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಸರಕಾರ ದಾವಣಗೆರೆ ಜಿಲ್ಲೆ ಕೊಂಡಜ್ಜಿಯ ನಿಸರ್ಗ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ “ವೃತ್ತಿ ರಂಗಭೂಮಿ ಕೇಂದ್ರ” ಸ್ಥಾಪನೆಯ ನಿರ್ಧಾರ ಮಾಡಿತು. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ನಾನು ಮತ್ತು ಎಮ್ಮೆಲ್ಸಿ ಕೊಂಡಜ್ಜಿ ಮೋಹನ್ ಅವರು ಪಟ್ಟ ಪ್ರಖರ ಪರಿಶ್ರಮದ ಫಲವಾಗಿ ಅಂದಿನ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸಿದ್ಧರಾಮಯ್ಯ ನಮ್ಮ ಲಿಖಿತ ಮನವಿಗೆ ಅಸ್ತು ಎಂದರು. ೨೦೧೭- ೧೮ ರ ಬಜೆಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ವೃತ್ತಿ ರಂಗಭೂಮಿ ಕೇಂದ್ರ ಮಂಜೂರಾಯಿತು. ತನ್ಮೂಲಕ ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಜನಸಂಸ್ಕೃತಿ ಕಲಾಪ್ರಾಕಾರಕ್ಕೆ ಚೈತನ್ಯ ದೊರಕಿಸುವ ಸ್ವಾಗತಾರ್ಹ ಸಂಕಲ್ಪ ಅದಾಗಿತ್ತು. ಅಂದು ಮಂಜೂರಾದ ಕೊಂಡಜ್ಜಿ ವೃತ್ತಿ ರಂಗಭೂಮಿ ಕೇಂದ್ರ ಇಂದಿಗೂ ಆರಂಭವೇ ಆಗಿಲ್ಲ.

ನಾಕೈದು ವರ್ಷದ ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಖಾತೆಗೆ ಆರುಮಂದಿ ಮಂತ್ರಿಗಳು ಬಂದು ಹೋಗಿದ್ದಾರೆ. ಏನಿಲ್ಲವೆಂದರೂ ಮೂರು ತಿಂಗಳು ಆರು ತಿಂಗಳಿಗೊಬ್ಬರಂತೆ ಇಲಾಖೆಗೆ ಸರಕಾರದ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಹತ್ತು ಮಂದಿ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಗಳು, ಹೆಚ್ಚೂ ಕಮ್ಮಿ ಅಷ್ಟೇ ಪ್ರಮಾಣದ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಬಂದು ಹೋಗಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಕೊಂಡಜ್ಜಿ ವೃತ್ತಿ ರಂಗಭೂಮಿ ಕೇಂದ್ರಮಾತ್ರ ಆರಂಭವೇ ಆಗಿಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕೆ ಹಣದ ಕೊರತೆ, ಮತ್ತಿನ್ನಾವ ಕೊರತೆಗಳಿಲ್ಲ. ಪ್ರಭುತ್ವಕ್ಕೆ ಸದಿಚ್ಛಾಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಬದ್ಧತೆಯ ಕೊರತೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಇಲಾಖೆ ಸೂಚಿಸಿದ ಇಬ್ಬರು ರಂಗಕರ್ಮಿಗಳನ್ನು ಸರಕಾರ ಕೊಂಡಜ್ಜಿ ವೃತ್ತಿ ರಂಗಭೂಮಿ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಿತು.

ಆದರೆ ಇಲಾಖೆಯ ನಿಷ್ಕಾಳಜಿ, ವಿವೇಕ ಮತ್ತು ವಿವೇಚನಾರಹಿತ ವಿಳಂಬ ನೀತಿ ಕ್ರಮಗಳಿಂದಾಗಿ ವೃತ್ತಿ ರಂಗಭೂಮಿ ಕೇಂದ್ರದ infrastructure development ನಂತಹ ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ಕೆಲಸವೇ ಇನ್ನೂ ಶುರುವಾಗಿಲ್ಲ. ಕೊರೊನಾ ಹಾವಳಿಯಿಂದಾಗಿ ಒಂದುವರ್ಷ ವ್ಯರ್ಥ ಕಳೆದೆನೆಂದು ಕೇಂದ್ರದ ಕಾರ್ಪೊರೇಟ್ ವರಸೆ ನಿರ್ದೇಶಕರ ಸಮರ್ಥನೆ. ಅದೊಂಥರ ವೃತ್ತಿಪರ ರಾಜಕಾರಣಿ, ಭ್ರಷ್ಟ ಅಧಿಕಾರಿ ತರಹದ ‘ಕುಂಟುನೆಪದ’ ಹೇಳಿಕೆ. ಇಲಾಖೆಗೆ ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕಾಗಿ ನೇಮಕಗೊಂಡವರಿಗೆ “ಹಲೇಹುಲೇ ಮನೆ ಕಡೆ ಜೋಪಾನ” ಎಂಬ ಒಲ್ಲದ ಗಂಡನಿಗೆ ಮೊಸರಲ್ಲೇ ಕಲ್ಲೆಂಬ ಒಳಹುನ್ನಾರ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಬದ್ಧತೆಯ ಕೊರತೆ.

ಇಲಾಖೆ ತನ್ನ ಜೋಬದ್ರಗೇಡಿ ರಾಗಕ್ಕೆ ಸೋ ಎನ್ನುವವರನ್ನೇ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಸರಕಾರದ ಸಂಕಲ್ಪಗಳು ಕನಸಾಗಿಯೇ ಉಳಿದು ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಮೃದ್ಧಿಗೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುವಲ್ಲಿ ಇಲಾಖೆ ಸೋತಿದೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಇಲಾಖೆ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆಗಳನ್ನು ಕಳಕೊಂಡಿದೆ. ಕೊಂಡಜ್ಜಿ ಕೇಂದ್ರದ್ದು ಕೇವಲ ಸಾಂಕೇತಿಕ ನಿದರ್ಶನ. ಅಧಿಕಾರಶಾಹಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂವೇದನೆಗಳ ಮೇಲೆ ಹಿಡಿತ ಸಾಧಿಸುವ ಅತ್ಯಾಧುನಿಕ ವರಸೆಗಳನ್ನು ಕರಗತ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಇದು ನಿಜವಾದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ದುರಂತ.

ಅಷ್ಟಕ್ಕೂ ಇಲಾಖೆಯಿಂದಾಗಿಯೇ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಬಾಳಿ ಬದುಕುತ್ತಿದೆಯೆಂಬ ಬೃಹತ್ ಭ್ರಮೆ ಯಾರಿಗೂ ಇಲ್ಲ. ಇಲಾಖೆಯ ನೆರವಿಲ್ಲದೆಯೂ ಕನ್ನಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ತೇರು ಸಮುದಾಯದ ಲೋಕ ಭೂಮಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಚಲಿಸಬಲ್ಲದು. ಹಾಗೆಂದು ಇಲಾಖೆಯ ಅಗತ್ಯ ಇಲ್ಲವೆಂದು ಅರ್ಥವಲ್ಲ

ಹಾಗಿದ್ದರೆ ಕನ್ನಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ವಿಕಾಸ, ಅಭ್ಯುದಯ ಇಲಾಖೆಯಿಂದ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲವೇ.? ಇಲಾಖೆ ಮತ್ತು ಸಚಿವಾಲಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅದು ತನ್ನ ಗಂಭೀರ ಸ್ವರೂಪದ ಅಸ್ಮಿತೆಯನ್ನು ಕಾಪಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಜನಸ್ನೇಹಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಯಾಕೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿಲ್ಲ.? ಹಾಗೆ ನೋಡಿದರೆ ಕನ್ನಡನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಇರುವಷ್ಟು ಅಕಾಡೆಮಿಗಳು, ಪ್ರಾಧಿಕಾರ, ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನ, ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಬೇರೆ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಅವಕ್ಕೆ ತೀವ್ರ ಹಿನ್ನಡೆ ಮತ್ತು ಅರ್ಥೈಸಲಾಗದ ಮಹತ್ವದ ಕೊರತೆ. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ ಸ್ಥಾಪಿತ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳ ಕಿಲುಬಾಟ.

ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಸಂಗತಿಯೇನೆಂದರೆ: ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆಗೆಂದೇ ಎಕ್ಸ್ ಕ್ಲೂಸಿವ್ ಆದಂತಹ ಸಚಿವರಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣವಚನ ಪಡೆದು ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ನ್ಯಾಯ ದೊರಕಿಸಿ ಕೊಟ್ಟ ನಿದರ್ಶನಗಳು ಕ್ವಚಿತ ಎಂದೇ ಖಚಿತವಾಗಿ ಹೇಳಬಹುದು. ಕೆ. ಎಚ್. ಶ್ರೀನಿವಾಸ್, ಡಾ. ಜೀವರಾಜ ಆಳ್ವ ಅವರಂಥ ಅಪರೂಪದ ಒಂದೆರಡ್ಮೂರು ನಿದರ್ಶನಗಳು ದೊರಕಬಹುದು. ಆದರೆ ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ನಿದರ್ಶನಗಳು ಇಲ್ಲವೆಂದೇ ಹೇಳಬಹುದು.

ಬೇಕೋ ಬೇಡವೋ ಎನ್ನುವವರಿಗೆ ಇಲಾಖೆಯ ಉಸಾಬರಿ. ಹೀಗೆ ಬೇಡದವರಿಗೆ ಬೇಡದ ಖಾತೆ ದೊರಕಿದಾಗ ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಕನಸಿನ ಮಾತೇ. ಹೀಗಿರುವಾಗ ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ಇಲಾಖೆಯ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಅಧಿಕಾರ ಸ್ವೀಕರಿಸುವ ಮುನ್ನ ಕನ್ನಡ ಭವನದ ಪಾವಟಿಗೆಗಳಿಗೆ ಮಂತ್ರಿ ನಮಿಸಿದರೆಂಬ ಸೋಜಿಗದ ಸುದ್ದಿ. ಸಂಸತ್ತಿನ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳಿಗೆ ಮೋದಿ ಹಣೆಹಚ್ಚಿ ನಮಿಸಿದ ನೆನಪು ಮಿಂಚಿನಂತೆ ಹೊಳೆಯಿತು. ಹೀಗಾಗಿ ಸುದ್ದಿ ಮತ್ತು ಸುದ್ದಿಗೆ ಕಾರಣರಾದವರ ಕುರಿತು ಸಹಜ ಕುತೂಹಲ. ಮಂತ್ರಿವರ್ಯರಲ್ಲಿ ಬಹುಳ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಅಪ್ಪಟ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಬದ್ಧತೆ ಅಂತಃಶ್ರೋತಗೊಂಡಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಸಾವಿರದ ಶರಣು.

ಅದರ ಬೆನ್ನಲ್ಲೇ ಇಲಾಖೆಯ ನೂತನ ಸಚಿವರು ನೂತನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನೀತಿ ನಿರೂಪಿಸುವ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಹೇಳಿರುವುದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ. ಅವರು ಪವರ್ ಖಾತೆಯ ಮಿನಿಸ್ಟರ್ ಕೂಡಾ ಹೌದು. ಹೀಗಾಗಿ ಪವರ್ ಖಾತೆಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಟಚ್ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಖಾತೆಗೆ ಪವರ್ ಕೊಡುವ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಆಡಿದ್ದಾರೆ. ಅದೇನೇ ಇರಲಿ, ನಾಲ್ಕು ಕಂದಾಯ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಜಂಟಿ ನಿರ್ದೇಶಕ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಸೃಜಿಸುವ ಅವರ ನಿರ್ಧಾರ ಅಕ್ಷರಶಃ ಸ್ವಾಗತಾರ್ಹ.

ಸರಕಾರವೇ ನೇಮಿಸಿದ ಪ್ರೊ. ಬರಗೂರು ರಾಮಚಂದ್ರಪ್ಪನವರ ನೇತೃತ್ವದ ಸಮಿತಿ ಸರಕಾರಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನೀತಿ ವರದಿಯಲ್ಲಿ ಇಂತಹದ್ದೊಂದು ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಇದೆ. ಅಂತೆಯೇ ಅದು ಜನಸಂಸ್ಕೃತಿ ಕಾಳಜಿಯ ಮಹತ್ತರ ವರದಿ. ಬರಗೂರು ವರದಿಯನ್ನು ನೂತನ ಸಚಿವರು ಪೂರ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ತರುವ ಮೂಲಕ ಸಮಗ್ರ ಕನ್ನಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ನೀತಿಧಾರೆಗೆ ಮೊದಲಿಗರಾಗಲಿ. ಅದರ ಜತೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸೂಕ್ತ ನೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಕಾಡೆಮಿ, ಪ್ರಾಧಿಕಾರ, ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನಗಳ ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣ ಮಾಡಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆ ನೀಡಲಿ.

ನಮ್ಮ ಕನ್ನಡದ ಸರ್ಕಾರಗಳು, ಅಧಿಕಾರಿಗಳು, ಮಂತ್ರಿಗಳು, ಒಟ್ಟು ಪ್ರಭುತ್ವ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅನನ್ಯತೆಗಳಾಗುವ ಅಗತ್ಯಗಳಿವೆ. ಮಾತೆತ್ತಿದರೆ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಕುರಿತು ತೋರಿಕೆಯ ಕಳಕಳಿ ತೋರುವ ಕೆಲವರಿಗೆ ಇಲಾಖೆ ಕುರಿತು ಖರೇ ಖರೇ ಕಾಳಜಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಪ್ರಾಯಶಃ ಅಂಥವರ ಒಳ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರವೆಂದರೆ ಈ ಇಲಾಖೆಯ ಬಜೆಟ್ ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದ್ದು. ಅಜಮಾಸು ನಾಲ್ಕುನೂರು ಕೋಟಿ. ಬಹುಶಃ ಅದು ಕೆಲವು ಮಹತ್ವದ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ, ನಿಗಮ, ಮಂಡಳಿಗಳಿಗೆ ಇರಬಹುದಾದಷ್ಟು ಬಜೆಟ್. ಲಾಭಮಾಡಿ ತೋರಿಸಬೇಕೆಂದರೆ ಹೆಸರಿಸಲಾಗದ ಕೆಲವರ ಪ್ರಕಾರ ಅದು ಅನುತ್ಪಾದಿತ ಇಲಾಖೆಯೆಂಬ ಹೊಲಬುಗೇಡಿ ಮುಲುಕಾಟಗಳು.

ಈ ಬಾರಿ ನಾಲ್ಕುನೂರು ಕೋಟಿಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಧಕ್ಕಿಂತ ಕಮ್ಮಿ ಪ್ರಮಾಣದಷ್ಟು ಹಣ ಮಾತ್ರ ಇಲಾಖೆಗೆ ಮೀಸಲಿಟ್ಟಿರುವಾಗ ಕನ್ನಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಕುರಿತು ಸರಕಾರದ ಕಾಳಜಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಗೋಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಹಣದಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡದ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಕೆಲಸ ಹೇಗೆ ಸಾಧ್ಯ ? ಮೇಲಾಗಿ ಹತ್ತಾರು ಉತ್ಸವ, ಇಪ್ಪತ್ತೆಂಟು ಜಯಂತಿ, ಹತ್ತಿಪ್ಪತ್ತು ಸಂಖ್ಯೆಯ ರಾಜ್ಯ, ರಾಷ್ಟ್ರಮಟ್ಟದ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕಾರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮಾಡುವ ಪ್ರಮುಖ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಇಲಾಖೆಯದು.

ಸಣ್ಣದೊಂದು ಜಿಲ್ಲಾಮಟ್ಟದ ಕಚೇರಿಯಿಂದ ಹಿಡಿದು ವಿಧಾನಸೌಧದ ಮೂರನೇ ಮಹಡಿವರೆಗೂ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಲಾವಿದ, ಸಾಹಿತಿ, ಜನಪದರಿಗೆ ನಿಲುಕದ ಯೋಜನೆಗಳು. ಈಗ ಇವೆಲ್ಲಕ್ಕೂ ಗಣಕೀಕರಣದ ಗಮ್ಮತ್ತು. ಇಲಾಖೆಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಆನ್ ಲೈನ್ ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು. ತಮಟೆ, ಡೊಳ್ಳು, ಹಲಗೆ, ನುಡಿಸುವ ಲೋಕ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಡುವ ಹಳ್ಳಿಯ ಅನಕ್ಷರಸ್ಥ ಕಲಾವಿದರಿಗಿದು ನಿಲುಕದ ನಕ್ಷತ್ರ.

ಬಹುಪಾಲು ಬುದ್ದಿವಂತ, ಜಾಣರಿಗೇ ಆನ್ ಲೈನ್ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸುವುದು ಹರಸಾಹಸದ ಕೆಲಸ. ಕಡೆಯಪಕ್ಷ ಇದನ್ನಾದರೂ ಇಲಾಖೆ ಸರಳಗೊಳಿಸಬೇಕಿದೆ. ಆದರೆ ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ಗೌರವಧನ ” ಆರ್ಟಿಜಿಎಸ್ ” ಮೂಲಕ ಸಲ್ಲಿಕೆಯಾಗುವುದು ಸ್ವಾಗತಾರ್ಹ. ಇನ್ನು ಮಾಸಾಶನ ಮಂಜೂರಾತಿಗಾಗಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಕಲಾವಿದರು ವರ್ಷಗಟ್ಟಲೇ ಕಾಯಬೇಕು. ಕೆಲವರು ಕಾದು ಕಾದೂ ಸತ್ತೇ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಮಾಸಾಶನ ಕೆಲವರ ಪಾಲಿಗೆ ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಮರಣ ಶಾಸನದಂತಾಗಿದೆ.

ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸಂಪ್ರೀತಿ, ಅಂತಃಕರಣದ ಆಡುಂಬೊಲ ಆಗಬೇಕಿದ್ದ ಇಲಾಖೆ, ಇತರೆ ಬ್ಯುರೋಕ್ರಟಿಕ್ ಇಲಾಖೆಗಳ ತರಹ ದಿನೆ ದಿನೇ ಸಂವಹನಶೀಲತೆ, ಸಹೃದಯತೆ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಸಂವೇದನೆಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ಜನಸಂಸ್ಕೃತಿಯಿಂದ ದೂರ ದೂರ ಸರಿಯುತ್ತಿದೆ. ಕೆಲವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟವಾದ ವಾರ್ಷಿಕ ಅನುದಾನಗಳ ಮಂಜೂರಾತಿಯಲ್ಲಿ ಫಲಾನುಭವಿ ಗುತ್ತಿಗೆದಾರರ ಮಿಲಾಪಿ ಮತ್ತು ಯಥೇಚ್ಛ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಮಾತು ಕೇಳಿಬರುತ್ತಿವೆ.

ಇದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಮಧ್ಯವರ್ತಿ ಏಜೆಂಟರುಗಳಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಏಜೆಂಟರು ಸರ್ಕಾರದ ಉನ್ನತ ಅಧಿಕಾರ ಮಟ್ಟದಲ್ಲೇ ಪರ್ಸೆಂಟೇಜ್ ವ್ಯವಹಾರ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ನಿಸ್ಸೀಮರು. ಒಬ್ಬರೇ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಕಲಾತಂಡ ಕಟ್ಟಿ ಕೊಂಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಅವರಿಗೆಲ್ಲ ಉಲ್ಲೇಖಿತ ಏಜೆಂಟರು ಅನುದಾನ, ಇತರೆ ಅನುದಾನಿತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಕೊಡಿಸುವಲ್ಲಿ, ನಡೆಯದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಜಿಎಸ್ಟಿ ಸಮೇತವಾದ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ ದಾಖಲೆಪತ್ರಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವಲ್ಲಿ ರಣನಿಪುಣರು ಮತ್ತೆ ಕೆಲವರು ಪ್ರಳಯಾಂತಕರು. ಇದು ಆಗಾಗ ರಾಜಧಾನಿ ಹೊರಗೂ ಅನುರಣಿಸುವ ಢಣಾಡಂಗುರ ನಾದ.

ಇಂತಹ (ಅ)ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಅಗ್ರಸ್ಥಾನ ಎಂದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಿಲ್ಲ. ದೂರದ ಬೀದರ, ಸುರಪುರ, ಬಿಜಾಪುರ ಹೀಗೆ ಅನೇಕ ಊರುಗಳೇನು ಹಿಂದೆ ಬಿದ್ದಿಲ್ಲ. ಇದೆಲ್ಲದಕ್ಕು ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಸಹಕಾರವಿಲ್ಲದೇ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಕೆಲವು ಮಹಿಳಾ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಸಹ ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿರುವುದು ನಿಗೂಢವೇನಲ್ಲ. ಯಾವುದೇ ಸೃಜನಶೀಲ ಕಲೆ ಸರಕಾರದ ಅನುದಾನಗಳನ್ನೇ ಅವಲಂಬಿಸಿ ಬದುಕಬಾರದು. ಹಾಗೆ ಬದುಕಿದಾಗ ಅವುಗಳ ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಯ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಕುಂದುಂಟು. ಆತ್ಮಗೌರವ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಕಲೆ ಮತ್ತು ಕಲಾವಿದರು ಬಹುಕಾಲ ಬದುಕುವುದಿಲ್ಲ.

ಹಾಗೆಂದು ಸರ್ಕಾರದ ಧನಸಹಾಯ ಬೇಡವೆಂಬುದಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅನುದಾನಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಕಲಾತಂಡಗಳೆಂಬುದಲ್ಲ. ಈಗ್ಗೆ ಆರೇಳು ದಶಕಗಳ ಹಿಂದೆ ಇಂತಹ ಯಾವ ಆಸೆಬುರುಕತನ ಇಲ್ಲದೇ ಬಹುಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ನವರಸಭರಿತ ರಂಗಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸಂಚಲನೆ ಮೂಡಿಸಿದ್ದವು.

ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸದವಕಾಶ ಮತ್ತು ಸೌಲಭ್ಯಗಳ ಕುರಿತು ಸಣ್ಣದೊಂದು ನಿದರ್ಶನ ಇಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವೆ. ಅಮೆರಿಕೆಯ “ಅಕ್ಕ” ಫೆಸ್ಟಿವಲ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಬಹುಪಾಲು ಅವಕಾಶಗಳು ಬೆಂಗಳೂರು ಕಡೆಯವರಿಗೇ ದಕ್ಕುತ್ತವೆ. ಅದಕ್ಕೆಲ್ಲ ದೊಡ್ಡಮಟ್ಟದ ಲಾಬಿ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಬೆಂಗಳೂರು ಗು-ಲಾಬಿ ನಗರ ಅಲ್ಲವೇ ? ಹೀಗಾಗಿ ಮತ್ತೆ, ಮತ್ತೆ ಸಿಕ್ಕವರಿಗೇ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಸೀರುಂಡೆ ಅವಕಾಶಗಳು. ಒಂದು ಡಜನ್ನಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿಗಿರುವ ಅಕಾಡೆಮಿಗಳು, ಅಲ್ಲದೆ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ, ಬಹುಪಾಲು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾನಗಳು ಬೆಂಗಳೂರಲ್ಲೇ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿವೆ.

ಕೆಲವು ಅಕಾಡೆಮಿಗಳು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲತೆ ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಸರಕಾರಿ ಕಚೇರಿಗಳಂತಾಗಿ ಅವು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಯಂತ್ರಗಳಾಗಿವೆ. ಮತ್ತೆ ಕೆಲವು ನೀಡಿದ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಾಪಸು ಪಡೆಯುವ ನಿರ್ದಯ ಸ್ಥಿತಿ ತಲುಪಿವೆ. ಒಂದು ವರ್ಷದಿಂದ ಎರಡು ಅಕಾಡೆಮಿಗಳಿಗೆ ಅಧ್ಯಕ್ಷರೇ ಇಲ್ಲ. ಅವುಗಳ ಏಕತಾನತೆ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಕುರಿತು ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ ಬರೆಯುವೆ. ಕೊರೊನಾ ಮತ್ತು ಹಣದ ಕೊರತೆ ಎಂಬುದೇ ಅವುಗಳ ಸಧ್ಯದ ಕೊರಗು.

ಸರಕಾರ ಯಾವ ಪಕ್ಷದ್ದೇ ಇರಲಿ ಕೆಲವರಿಗೆ ಕೆಲವು ಅಕಾಡೆಮಿಗಳ ಸದಸ್ಯತ್ವ ಖಾಯಂ. ಇಂತಹ ಅವಕಾಶವಾದಿಗಳ ಕುರಿತು ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಇಲಾಖೆ ಎಚ್ಚರ ವಹಿಸಬೇಕಿದೆ. ಇನ್ನೊಂದೆಡೆ ಕೋಟಿ, ಕೋಟಿ ಹಣ ಖರ್ಚುಮಾಡುವ ರಂಗಾಯಣಗಳು ಏಕತಾನೋತ್ಸವಗಳ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ರಹಿತ ಕೊರೊನಾದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿವೆ. ದಶಕಗಳೇ ಕಳೆದರೂ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ರಂಗಾಯಣಗಳ ರಂಗ ಚೈತನ್ಯದ ಪರಿಚಯವೇ ಆಗಿಲ್ಲ.

ಜಾಗತಿಕ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಮೈಸೂರು ರಂಗಾಯಣ ಜಿಲ್ಲೆಯಾಚೆ ಹೊರ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ರಂಗಾಸಕ್ತರ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಲಿಲ್ಲ. ಇನ್ನು ಅವುಗಳ ರಂಗ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಫಲಾನುಭವದ ವಿಷಯ ಬಹುದೂರದ ಮುಗಿಲಮಾತು. ಶೇಕಡಾ ಹದಿನೈದರಷ್ಟು ಜನರನ್ನೂ ನಮ್ಮ ರಂಗಾಯಣಗಳು ತಲುಪಿಲ್ಲ. ಇವರ ನಾಟಕಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರಿಗೆ ಅರ್ಥವಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಸಾಮಾನ್ಯರಿಗಾಗಿ ರಂಗಾಯಣ ಅಲ್ಲ ಬುದ್ದಿಜೀವಿಗಳಿಗೆ ರಂಗಾಯಣ ಎನ್ನುವಂತಾಗಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆಂದೇ ಕೆಲವರ ಕಣ್ಣಿಗೆ ರಂಗಾಯಣಗಳು ಬಿಳಿಯಾನೆಗಳಂತೆ ಹೊಳೆಯುತ್ತಿವೆ. ಲೋಕ ಮಾನಸದಲ್ಲಿ ಕಂಪನಿ ಶೈಲಿಯ ವೃತ್ತಿ ನಾಟಕಗಳು ಇವತ್ತಿಗೂ ಜನಜನಿತ. ದುರಂತವೆಂದರೆ ಅವು ಸದಭಿರುಚಿ ಬೆಳೆಸುವ ರಂಗ ಪರಂಪರೆಯಿಂದ ದೂರ ಸರಿದಿವೆ. ಸೋಜಿಗವೆಂದರೆ ಇದುವೇ ಪ್ರಜಾಸತ್ತಾತ್ಮಕ ರಂಗಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಗೆಲುವು‌ ಎಂಬಂತಾಗಿದೆ.

ಈ ಹಿಂದೆ ಪಾಟೀಲ ಪುಟ್ಟಪ್ಪನಂಥವರು, ಅವರ ಪೂರ್ವದ ಕೆ. ವಿ. ಪುಟ್ಟಪ್ಪ, ದ. ರಾ. ಬೇಂದ್ರೆ, ಡಾ. ರಾಜಕುಮಾರ್ ಅಂಥವರು ಸರಕಾರದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಕನ್ನಡ ವಿರೋಧಿ ನೀತಿಗಳ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡಿದರೆ ಅಂದು ಪ್ರಭುತ್ವ ಕಣ್ಣು, ಕಿವಿ ತೆರೆದು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಆಲಿಸುತ್ತಿತ್ತು. ಕೂಡಲೇ ವಿಧಾನಸೌಧದ ಮೂರನೇ ಮಹಡಿ ಸೂಕ್ತ ಪರಿಹಾರಕ್ಕೆ ಮುಂದಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

ಈಗ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹಾಗಿಲ್ಲ. ಸರ್ಕಾರದ ಇಂತಹ ಅಸಡ್ಡೆತನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಯಾರಾದರೂ ಧ್ವನಿ ಎತ್ತಿದರೆ ಸಾಕು, ಅದು ಯಾರ ಧ್ವನಿ ?, ಯಾವ ಧ್ವನಿ ? ಅದು ಎಡನೋ, ಬಲನೋ ? ಎಂದು ಅನುಮಾನಿಸುವ ಮಟ್ಟ ಮುಟ್ಟಿರುವುದು ಬಹುದೊಡ್ಡ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ದುರಂತ. ಇದು ಕನ್ನಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಕಡೆಗಣನೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ. ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಕನ್ನಡದ ಒಟ್ಟು ಬದುಕಿನ ಮೇಲೆ ಬೀಸುತ್ತಿರುವ ವಿಷಮ ಪಾರಮ್ಯದ ಗಾಳಿಯ ದುರಿತಕಾಲವೆಂದೇ ಭಾವಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ನೀವೇನಂತೀರಿ.?

–ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಕಡಕೋಳ
ಮೊ : 9341010712